مدیریت دیابت در عید نوروز
مدیریت دیابت در عید نوروز
هر ساله با آغاز سال نو شمسی، در اولین روز فروردین، بسیاری از ایرانیان و مردم برخی دیگر از کشورها فرا‌‌رسیدن نوروز را جشن می‌گیرند و این لحظات دلنشین را با یکدیگر، صرف خوردن انواع مختلفی از خوراکی‌ها، نوشیدنی‌ها و آجیل می‌کنند.
اما توجه داشته باشیم که مبتلایان به دیابت نوع ۱ یا دیابت نوع ۲، باید نسبت به نوع مواد غذایی مصرفی خود طی تعطیلات نوروز محتاط باشند و مهم‌تر آن که مصرف داروهای خود را فراموش نکنند.
در این مطلب قصد داریم که به بررسی نحوه مدیریت دیابت در تعطیلات نوروز بپردازیم:
لذت تعطیلات نوروز و مدیریت دیابت۱
در ابتدا، به مهم‌ترین نکته‌ها برای مدیریت دیابت (فارغ از نوع آن) در تعطیلات نوروز اشاره می‌کنیم:
۱- به طور منظم سطح گلوکز یا قند خون خود را چک کنیم.
۲- خانواده و اطرافیان‌مان را نسبت به ابتلای خود به دیابت آگاه کنیم.
۳- هیچ یک از وعده‌های غذایی اصلی را حذف نکنیم.
۴- برای مصرف وعده‌های غذایی در تعطیلات نوروز از قبل برنامه‌ریزی کنیم. به عنوان مثال، تلاش کنیم که در وعده‌های غذایی خود حداقل نیمی از بشقاب‌مان را به میوه‌ها و سبزیجات اختصاص دهیم. همچنین به هنگام استفاده از مواد غذایی پروتئینی مانند گوشت و مرغ، تا حد امکان آنها را به صورت کم‌چرب یا فاقد چربی مصرف کنیم. در نهایت، از منابع پروتئینی گیاهی مانند نخود، لوبیا، عدس و سویا استفاده کنیم.
۵- میزان مصرف وعده‌های غذایی خود را در جهت جلوگیری از افزایش قند خون کنترل کنیم. برای این منظور، می‌توانیم پیش از صرف وعده‌های غذایی اصلی، وعده‌های کوچکی داشته باشیم، تا دیگر دچار پرخوری در وعده‌های غذایی اصلی‌مان نشویم.
۶- دستورهای غذایی متناسب با بیماری دیابت انتخاب کنیم، به عنوان مثال:
- به جای چربی‌های اشباع، از چربی‌های غیر اشباع (مانند روغن زیتون و آووکادو) استفاده کنیم.
- به جای شکر، از شیرین کننده‌های سالم‌تر استفاده کنیم.
- از مواد غذایی حاوی فیبر زیاد، پروتئین کم‌چرب و چربی‌های سالم استفاده کنیم. این مواد، به هضم کندتر غذا کمک کرده و سطح قند خون را ثابت نگه می‌دارند.
- سعی کنیم از صرف وعده غذایی خود بیشتر لذت ببریم. به‌عنوان مثال، به بو، طعم و بافت غذای خود توجه کنیم. این کار باعث می‌شود که زودتر احساس سیری کنیم.
۷- از مصرف نوشیدنی‌های پرکالری یا حاوی قند مصنوعی خودداری کنیم.
۸- ورزش را فراموش نکنیم.
۹- از پزشک درمانگر خود برای برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی یا هر گونه تغییری در داروهای کنترل کننده دیابت طی تعطیلات نوروز مشورت بگیریم.
تعطیلات عید نوروز و دیابت نوع یک۲
همه ما با فرا رسیدن سال نو، علاقه‌مند هستیم که تعطیلات را به همراه اعضای خانواده یا دوستان‌مان به خوبی و خوشی هر چه تمام‌تر سپری کنیم. اما هرگز نباید در این بازه زمانی ارزشمند، از بیماری دیابت خود غافل شویم.
در ادامه، پیشنهادهایی برای گذراندن تعطیلات نوروزی مطلوب و البته مدیریت دیابت نوع ۱ ذکر خواهیم کرد:
۱- ورزش و فعالیت فیزیکی موجب می‌شود که انسولین در بدن‌مان جذب و عملکرد بهتری داشته باشد.
۲- از پیش برای مدیریت مصرف متناسب مواد غذایی در وعده‌های اصلی، برنامه‌ریزی کنیم.
۳- اگر سطح اضطراب بالایی داریم، با تلاش خود و با کمک اطرافیان آن را کنترل کنیم. زیرا سطح بالای استرس، در افزایش یا کاهش ناگهانی قند خون تاثیرگذار است. بنابراین، در تعطیلات نوروز نه فقط به جسم‌تان، به روان‌تان نیز آرامش هدیه دهید.
تعطیلات عید نوروز و دیابت نوع دو۳
بسیاری از ما که مبتلا به دیابت نوع ٢ هستیم، با فرا رسیدن تعطیلات سال نو، در مورد مدیریت بیماری دیابت خود در حین سپری کردن لحظاتی خوش، نگرانیم.
با رعایت نکات زیر می‌توانیم از این نگرانی‌ها بکاهیم:
۱- تا حد ممکن به وعده‌های غذایی متداول خود پایبند بمانیم.
۲- میزان خواب کافی داشته باشیم.
۳- ورزش کنیم.
۴- به طور مداوم سطح قند خون خود را کنترل کنیم.
۵- به یکی از اطرافیان در مورد بیماری خود اطلاع دهیم، تا در صورت بروز شرایط اضطراری، بداند که چه کاری باید انجام دهد.
۶- تا حد ممکن آب بنوشیم.
۷- تجهیزات کنترل سطح قند خون و داروهای خود را آماده و در دسترس قرار دهیم.
سفر با دیابت۴
در تعطیلات نوروزی، همه ما بهتر است پیش از رفتن به سفر نکاتی را رعایت کنیم. اما اگر مبتلا به دیابت هستیم، این موضوع اهمیت بیشتری دارد.
۱- همواره مقداری بیشتر از نیاز معمول خود انسولین، دیگر داروها و تجهیزات دیابتی را در سفر همراه داشته باشیم.
۲- اگر با هواپیما به سفر می‌رویم، باید دستورالعمل مربوط به بیماران دیابتی خط هوایی خود را بررسی کنیم؛ آیا اجازه همراه داشتن داروها و تجهیزات دیابتی(نظیر دستگاه اندازه‌گیری قند خون) در فرودگاه و کابین هواپیما را داریم یا خیر.
۳- از پزشک درمانگر خود گواهی پزشکی و مجوز حمل تجهیزات و داروهای دیابتی در وسایل حمل و نقل عمومی -مانند هواپیما- را بگیریم و طی سفر همراه داشته باشیم.
۴- اگر از پمپ انسولین استفاده می‌کنیم، لازم است زمان یا تاریخ آن را به صورت دستی تنظیم کنیم.
۵- از برنامه‌های کاربردی تلفن همراه برای یادآوری مصرف داروها‌مان استفاده کنیم.
۶- مکان‌های مناسب برای خریداری داروهای دیابتی خود در مقصد را قبل از شروع سفر شناسایی کنیم.
۷- از پزشک درمانگر خود در مورد نیاز به تغییر در زمان استفاده و نیز تغییر دوز انسولین مصرفی یا سایر داروهای مربوط به دیابت طی سفر به مناطق جغرافیایی بسیار دورتر از محل زندگی‌تان، بپرسید.
نکات مهم در استفاده از انسولین در محیط‌های گرمسیر و سردسیر۴
اگر به مناطق گرمسیر سفر می‌کنیم، باید مراقب دمای محیط نگهداری انسولین خود باشیم. گرما باعث خرابی انسولین می‌شود؛ پس انسولین‌ها را در محیطی خنک مانند یخچال هتل یا کیف‌های خنک نگه‌دارنده انسولین قرار دهیم. توجه کنید به هیچ عنوان نباید انسولین با یخ منجمد در تماس مستقیم باشد و یخ بزند.
اما اگر به مقصدی سردسیر می‌رویم، باید مراقب باشیم که انسولین منجمد نشود. برای این منظور باید انسولین را در دمای اتاق، داخل جیب یا در کیسه‌ای نزدیک به بدن‌مان قرار دهیم.
نکات پایانی۴-۵
از آنجا که در محیط‌های گرم انسولین بیشتری جذب بدن می‌شود، باید مراقب خطر وقوع هایپوگلایسمی(افت قند خون) باشیم.۵
در مناطق سردسیر، در ابتدا احتمال دارد که انسولین دیرتر جذب بدن شود؛ ولی با گرم شدن بدن در ادامه روز، افزایش جذب انسولین اتفاق می‌افتد. پس باید با توجه به پوشش بدن خود و محیطی که در آن قرار داریم، مراقب سطح قند خون‌مان باشیم؛ زیرا احتمال افت قند خون با تغییرات دمای بدن بیشتر می‌شود.
اگر بدن برای حفظ گرمای خود تلاش می‌کند (مثلا با لرزیدن)، این موضوع را جدی بگیریم؛ زیرا احتمال وقوع افت ناگهانی قند خون وجود دارد. پس در چنین شرایطی، حتما از لباس‌های گرم و چند‌لایه استفاده کنیم.
اگر به مشکلات مربوط به سیستم گردش خون یا نوروپاتی محیطی دیابتی(درگیری اعصاب محیطی) مبتلا هستیم؛ مهم است که از یخ‌زدگی اعضای بدن خود (به ویژه پاها) جلوگیری کنیم. برای این منظور، مجموعه اقداماتی نظیر بررسی منظم پاها در مناطق سردسیر و همراه داشتن تعدادی جوراب اضافی توصیه شده است.
بیشتر بخوانید
- https://www.scripps.org/news_items/4123-9-ways-to-enjoy-the-holidays-and-manage-your-diabetes
- https://www.breakthrought1d.org/news-and-updates/celebrating-the-holidays-with-type-1-diabetes/
- https://beyondtype1.org/the-new-years-eve-guide-for-type-2/
- https://www.diabetes.org.uk/living-with-diabetes/life-with-diabetes/travel
- https://www.diabetes.org.uk/about-diabetes/looking-after-diabetes/hot-weather
